Những người tạo tiếng cười: - Hoài Linh

Thanh Tùng - Việt Tribune

Chỉ chiếm số lượng nhỏ so với các ca sĩ hiện nay, nhưng các nghệ sĩ hài luôn được khán giả chờ đợi nhiều nhất trong các chương trình đại nhạc hội khắp nơi. Đơn giản vì có mấy ai không thích cười, nhất là trong thời buổi làm ăn khó khăn như lúc này. Trên sân khấu, họ tạo tiếng cười cho người xem. Có khi họ chỉ mới xuất hiện chưa kịp diễn gì, khán giả đã cười rần rần. Đời gọi họ là “anh hề, diễn viên hài, nghệ sĩ hài, hoặc cao cấp hơn, là danh hài”. Có sao đâu, dù được gọi với danh từ nào thì họ cũng vẫn là những kẻ mang niềm vui đến cho mọi người. Có người bảo các danh hài chắc chỉ cười suốt ngày và chả bao giờ biết buồn. Có thật thế không? Chắc chắn là không, vì đằng sau tiếng cười là mồ hôi, là trăn trở, thậm chí là nước mắt của các danh hài.
Dù Việt Nam hiện nay có nhiều trường đào tạo nghệ sĩ trình diễn ở nhiều loại hình nghệ thuật khác nhau như cải lương, kịch nói, múa, điện ảnh nhưng chưa có trường nghệ thuật nào chuyên dạy trở thành danh hài. Do đó, hầu hết các nghệ sĩ hài hước Việt Nam hiện nay đều xuất thân từ…tay ngang và từ chính duyên hài Trời cho của mình.


Hoài Linh vai Thị Hến, trong vở Nghêu Sò Ốc Hến. Hình Thanh Tùng cung cấp

Hoài Linh vào nghề bằng những tháng ngày học múa ở đoàn ca múa nhạc Hải Đăng tận ngoài miền Trung. Đến khi định cư tại Mỹ, góp vui trong các buổi tiệc cưới tại một số nhà hàng, Hoài Linh vẫn chưa định được hướng đi cho mình. Tình cờ gặp gỡ Vân Sơn, vốn cũng xuất thân từ một diễn viên múa của đoàn ca múa nhạc Hương Miền Nam (mà có lúc Mỹ Lan là ca sĩ chính và tạo cơn sốt vé vào cuối thập niên 80 tại Sài Gòn), Hoài Linh mới nhận ra khả năng hài hước tiềm ẩn trong mình. Bộ đôi Vân Sơn – Hoài Linh trở thành liên danh tấu hài thành công đầu tiên tại hải ngoại. Họ diễn ở đâu, thành công đến đó, một phần nhờ sự hỗ trợ đắc lực về kịch bản của soạn giả Ngô Tấn Triễn, nhưng nguyên nhân chính, vẫn là cái duyên Trời cho chứ không phải từ những bài bản trong trường lớp.

So với các nghệ sĩ hài khác, Hoài Linh mỗi ngày một ăn khách là nhờ vào chính sự thông minh và nhạy bén của một nghệ sĩ. Bên cạnh sự duyên dáng cần phải có khi diễn hài, Hoài Linh vượt trội các đồng nghiệp khác nhờ vào khả năng đo được phản ứng của khán giả trong từng buổi diễn và tùy vào phản ứng đó mà anh gia giảm mức độ hài hước của mình cho phù hợp và đạt hiệu quả tiếng cười cao nhất. Chất ngẫu hứng của Hoài Linh tuyệt vời ở chỗ nó căn cứ trên tình huống kịch, trên khả năng tung hứng của bạn diễn và đặc biệt, dựa trên tiếng cười của khán giả. Hoài Linh có cách diễn hài tỉnh rụi và đầy thông minh. Khán giả mê Hoài Linh vì họ tìm được chính mình qua cách “diễn hài mà như không diễn” của Hoài Linh. Điều này lý giải vì sao khán giả trong nước ùn ùn đi xem Hoài Linh, không cần biết vở tuồng gì, nội dung ra sao, miễn chỉ cần có Hoài Linh thì vé hết sạch. Ở hải ngoại, chương trình nào có tên Hoài Linh, bầu show an tâm về số lượng khán giả ủng hộ.

Từng đi show chung với nhau, tôi nhận ra sự nghiêm túc của Hoài Linh trong nghề nghiệp. Trước giờ ra sân khấu, Hoài Linh gần như không đùa giỡn ồn ào. Anh kỹ lưỡng, cẩn thận trong từng nét hóa trang, nếu là vai phụ nữ. Có lần, Hoài Linh khoe với tôi mái tóc giả dài đen mượt đã giúp anh trọn vẹn trong vai một thiếu nữ xinh đẹp trên sân khấu là của chị Hai (nữ ca sĩ Hương Lan) vừa tặng. Diễn xong, Hoài Linh cẩn trọng chải chuốt và đặt bộ tóc giả vào trong bao đựng gọn gàng.

Chưa tới vai diễn, ngồi trong hậu trường, Hoài Linh thường dành sự chú ý đến các lớp diễn của đồng nghiệp trên sân khấu. Có thể Hoài Linh đang học hỏi và cũng có thể anh muốn tôn trọng đồng nghiệp của mình. Quen biết và trở thành bạn bè thân thiết, tôi chưa bao giờ nghe Hoài Linh nói xấu hoặc chê bai bất kỳ đồng nghiệp nào, dù lớn hay nhỏ. Ngược lại, tôi cũng chưa bao giờ nghe bất cứ nghệ sĩ nào than phiền về Hoài Linh.
Biết mình được khán giả thương mến, Hoài Linh quyết định về cộng tác với sân khấu kịch Nụ Cười Mới – do một nhóm diễn viên trẻ tốt nghiệp trường Nghệ thuật Sân khấu 2 (nay là trường Cao đẳng Sân khấu Điện ảnh thành phố) đứng ra điều hành tại Sài Gòn để giúp sân khấu này bán được vé và phát triễn không ngừng. Có suất diễn, dù đang bệnh nặng, Hoài Linh vẫn hết mình với vai trò trên sân khấu, chọc khán giả cười tưng bừng, để rồi vừa bước vào cánh gà, Hoài Linh như quả cam bị vắt kiệt nước, đổ sụp xuống bên bình dưỡng khí.

Tết đến, Hoài Linh chạy khoảng 17 show một ngày tại Việt Nam. Sao ham tiền dữ vậy? “Đâu có, tui chạy show để giúp các diễn viên trẻ có cơ hội kiếm tiền nuôi gia đình đó mà.” Hoài Linh phân trần.

Nghệ sĩ Ngọc Giàu kể lại nhiều lần chị chứng kiến cảnh Hoài Linh vừa lãnh cát sê sau đêm diễn, bước vào trong hậu trường, anh chia lại cho các anh em hậu đài, dọn cảnh, hoặc các diễn viên trẻ gặp khó khăn. Hễ ai bị đau yếu, con cái bị bệnh hoạn, Hoài Linh có mặt ngay bên họ, chia sẻ đồng thù lao cuối cùng bằng tình nghệ sĩ chân thành.
Bất kể các danh hài khác cần giúp đỡ bằng hình thức gì, Hoài Linh không từ chối bao giờ. Minh Nhí từ Việt Nam sang Mỹ lưu diễn cần tiểu phẩm hài. Hoài Linh nhường lại ngay tiết mục đang rất ăn khách của mình để Minh Nhí diễn chung với Quốc Thảo. Thậm chí, Hoài Linh còn nhường luôn cả căn phòng trọ của mình cho Minh Nhí tá túc trong thời gian ở Quận Cam. Minh Nhí lúc đó vẫn thường gọi điện thoại cho tôi và khoe: “Hoài Linh tốt với tui lắm ông ơi!”

Nếu không có sự khuyến khích bằng tinh thần và sự giúp đỡ bằng vật chất thật chân tình bởi Hoài Linh từ buổi ban đầu, người thợ cắt tóc trẻ mê ca hát nhưng thiếu may mắn trong các cuộc thi là Huỳnh Minh Hưng làm gì có đủ tiền để thực hiện cho mình album đầu tay mang tên một ca khúc ngoại quốc lời Việt trở nên top hit sau này “Tình ơi xin ngủ yên”? Để rồi từ thành công vang dội của album đó, mới có một ngôi sao Đàm Vĩnh Hưng hôm nay. Hào quang sáng chói mà Mr. Đàm có được hôm nay không thể không kể đến sự giúp đỡ quý báu của Hoài Linh khi xưa.

Với đàn em, Hoài Linh sống hết mình, còn với những nghệ sĩ đàn anh, đàn chị đi trước, Hoài Linh một mực kính trọng. Dù đang là danh hài được khán giả yêu thích nhất hiện nay, với Hoài Linh, những tên tuổi như: Bạch Tuyết, Lệ Thủy, Hương Lan, Bảo Quốc…vẫn là những thần tượng như thưở nào. Riêng với Hương Lan, Hoài Linh xem chị như chỗ dựa vững chắc mỗi khi suy sụp tinh thần. Từ chuyện nghề cho đến chuyện tình, từ chuyện chung cho đến chuyện riêng, Hương Lan là người mà Hoài Linh tìm đến đầu tiên để tìm sự sẻ chia và cũng để khóc như đứa trẻ.

Nổi tiếng nhưng không tự cao, thành công nhưng không tự mãn, Hoài Linh chẳng những được khán giả khắp nơi yêu mến mà còn được đồng nghiệp nể phục, thương yêu.