Cả Dân Tộc Hướng Về Các Vua Hùng


Lễ rước bánh chưng, bánh dày khổng lồ tại khu vực trung tâm lễ hội Đền Hùng (Phú Thọ) - Ảnh: TTXVN

Trong một bài thơ viết từ những năm chiến tranh chống Mỹ, tự nhiên tôi có câu thơ:
- Yêu là hiểu và chưa bao giờ hiểu hết". Có thể nói như thế về thời đại Hùng Vương, về tổ tiên của mình.

Trước hết, chúng ta yêu nguồn cội của dân tộc ta, tự hào về nguồn gốc tổ tông ta, dù có thể chúng ta chưa hiểu hết những "khoảng tối của lịch sử", nhất là khi lịch sử ấy đầy giông bão, chịu bao phen thất tán, thay đổi, biển dâu. Ta yêu, ta tự hào, không phải vì tổ tông ta hơn các tổ tông khác, không phải vì "yêu nên tốt" để "vun vào" bất cứ cái gì tốt đẹp cho tổ tiên mình, và nghi ngờ, dè bỉu tổ tiên người khác, nước khác. Ngược lại, chúng ta không cho phép bất cứ ai xúc phạm, xuyên tạc hay đổi trắng thay đen về nguồn cội tổ tông mình!

Chúng ta đã có một thời đại Hùng Vương từ 4.000 năm trước, nhiều hơn hoặc ít hơn một chút, điều đó các nhà sử học đã và sẽ chứng minh. Nhưng điều quan trọng hơn, là bây


Ảnh: TTXVN

Chiều 14.4, mặc dù khu vực trung tâm lễ hội Đền Hùng có rất nhiều hoạt động văn hóa, thể thao đậm bản sắc dân tộc, song tâm điểm chú ý của đồng bào hành hương về cội nguồn chính là sự kiện chiếc xe chở cặp bánh chưng, bánh dày khổng lồ do nhân dân TP.HCM dâng lên các vua Hùng. Lễ rước bánh chưng, bánh dày được tổ chức trang trọng, thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên. Chiếc bánh chưng nặng 2 tấn, kích thước mỗi cạnh là 1,8m; bánh dày nặng 1 tấn (ảnh) cùng một số sản vật của miền Nam được xe chuyên dụng chuyên chở, xuất phát từ TP.HCM ngày 11.4, đến đất Tổ và được cẩu khỏi xe lúc 14 giờ chiều qua. (Bùi Đình Thi) giờ, cứ mỗi năm vào ngày Quốc giỗ 10 tháng 3 âm lịch, khi hướng tâm trí mình về Đền Hùng, chúng ta lại cảm thấy sâu sắc cái ý nghĩa mình được sinh ra là người Việt, được sống trên quê hương Việt Nam mình. Thực ra, cảm thức ấy tuy giản dị nhưng không hề dễ dàng. Chính tôi hồi trẻ cũng đã có lúc hoang mang: phải chăng vì mục đích tuyên truyền để nêu cao chính nghĩa chống xâm lược mà chúng ta đã có bộ lịch sử "Thời đại Hùng Vương" ? Bây giờ nghĩ lại mới thấy mình ngây thơ. Trong tất cả các cuộc chiến đấu bảo vệ nền độc lập, chống xâm lược của đất nước ta, thời đại Hùng Vương luôn là một "Trường Sơn tinh thần" cho nhiều thế hệ người Việt dựa vào để thêm nhuệ khí, thêm tự hào, thêm năng lượng tinh thần mà chiến đấu và chiến thắng.

Khẳng định nguồn cội và khẳng định chủ quyền luôn gắn liền với nhau. Và kẻ thù cũng luôn muốn xuyên tạc nguồn cội của chúng ta để lấn chiếm đất đai sông biển vốn là chủ quyền của chúng ta. Với những ai không có tư tưởng bành trướng, biên giới của lòng ngưỡng mộ cội nguồn, của niềm tự hào dân tộc luôn tương thích với biên giới chủ quyền quốc gia. Không ai có thể "bịa" ra tổ tiên mình, "bịa" ra ông bà cha mẹ mình. Nhưng con cháu có thể kính yêu mà chưa hiểu hết, có thể quyết tìm mà chưa có được trọn vẹn, sáng rõ một "biên niên sử" về tổ tiên mình. Điều đó không có gì lạ.
Chỉ lạ khi mình đang là người Việt mà lại không muốn biết thêm nhiều hơn nữa về tổ tiên mình, và tỏ ra nghi ngại khi có người tìm sử liệu để chứng minh tổ tiên mình từng xây dựng nền độc lập từ rất sớm, và từng có văn tự, có văn hiến rất sớm.

Có thể do chiến tranh, có thể do kẻ thù quá thâm độc đã quyết hủy diệt cả chữ viết, cả dấu tích văn tự, cả những biên niên sử sinh động về tổ tiên người Việt để những thế hệ cháu con người Việt phải có lúc hoang mang tự hỏi: ta là ai, ta từ đâu tới, ta sẽ đi về đâu ? Vào mỗi lúc như thế, ta hãy để lòng mình lắng lại, hướng về Đền Hùng, hướng về ngày Quốc giỗ: chúng ta đã có tổ tiên, có quốc gia, có đất nước, có nền độc lập, có văn hiến và văn tự, có văn hóa.

Dù chúng ta "đi đâu về đâu" thì ngày 10 tháng 3 âm lịch hằng năm vẫn cố kết chúng ta về một nguồn cội, về điểm khởi đầu, về nơi cả dân tộc dấn thân lập nghiệp. Trong mỗi gia đình người Việt, ngày giỗ chạp chính là ngày để cháu con quần tụ, gặp gỡ, bàn bạc, tháo gỡ, và cùng nhau nhìn tới phía trước.
Đó là ngày của tương thân tương ái, của hòa giải và hòa hợp, là ngày mà những mâu thuẫn thắc mắc cần được nói ra. Nói ra để cùng nhau giải quyết, trên tinh thần một gia tộc, một gia đình thống nhất.

Ngày giỗ Tổ Hùng Vương cũng có ý nghĩa như thế với cả dân tộc Việt.