Những bí ẩn của giếng thần

Bí ẩn khúc gỗ trăm tuổi và giếng nước kỳ lạ ở Hòa Bình

Giếng đang cạn nhưng khi người dân khiêng khúc gỗ thả xuống, kỳ lạ thay nước lại phun lên trong vắt.

Ngồi trò chuyện với anh Bùi Văn Hồng, Phó Giám đốc Trung tâm y tế huyện Lạc Sơn (Hòa Bình) về vấn đề HIV/AIDS, tự dưng anh Hồng kể với tôi câu chuyện rất ly kỳ: “Hôm cùng đoàn đi phun thuốc diệt muỗi, chống sốt rét trong bản, tớ được tận mắt một cái giếng lạ lắm. Chú là nhà báo, thử lên đó tìm hiểu xem thế nào?”.

http://vtc.vn/newsimage/original/vtc_294206_A1.JPG

Cụ Bùi Văn Beo đứng cạnh "giếng thần" ở bản Khộp.

Con đường từ huyện Lạc Sơn lên xã Ngọc Lâu chênh vênh trên sườn những ngọn núi đá. Ngọc Lâu là xã sâu, xa và cao nhất của huyện Lạc Sơn, nằm sát khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Sơn.



Bản Khộp của người Mường nằm ở cuối xã Ngọc Lâu, quanh mỏm ngọn đồi được bao bọc bởi rừng rú hoang rậm.

Giữa bản, trên sườn mỏm đồi ấy, có một giếng nước được xây cất đẹp đẽ, nước trong vắt, nhìn được tận đáy giếng. Các cô gái giặt giũ bên giếng, các chàng trai hồn nhiên tắm rửa như tắm bên giếng nhà mình. Không hiểu cái giếng nước này có gì đặc biệt mà anh Hồng kể cho tôi nghe bằng giọng huyền bí đến vậy…

Giếng bí ẩn

Người nắm rõ bí ẩn về cái giếng mà đồng bào tôn trọng gọi là “giếng thần” này là ông Bùi Văn Beo, hiện đã 90 tuổi, sống trong ngôi nhà sàn cách giếng khoảng 200m.

Khi hỏi về “giếng thần”, mắt cụ Beo chợt sáng rực, cụ hào hứng kể về cái giếng này với vẻ thành kính kỳ lạ.

http://vtc.vn/newsimage/original/vtc_294207_A2.JPG

http://vtc.vn/newsimage/original/vtc_294209_A3.JPG

"Cái giếng này nằm trên mỏm đồi, ở vị trí cao nhất mà quanh năm suốt tháng, lúc nào nước cũng dồi dào, trong khi nơi khác ruộng khô nứt nẻ. Chuyện ấy đã lạ lắm rồi, nhưng lạ hơn nữa là cái khúc gỗ ở dưới đáy giếng, nó như cái khóa của máy bơm nước ấy, lạ lắm, không thể hiểu nổi, nên chúng tôi gọi nó là giếng thần…”, cụ Bùi Văn Beo kể với giọng đầy bí ẩn.


Cụ Beo nhớ rõ, năm 1955, khắp vùng Lạc Sơn gặp hạn hán. Bản Khộp tuy vẫn có nước từ giếng, nhưng nước không đủ phục vụ trồng cấy, mà chỉ đủ ăn.

Thanh niên bản Khộp đã hè nhau khơi rộng giếng, vét bùn đất dưới đáy, khiêng khúc gỗ chìm dưới lòng giếng lên với hy vọng nước sẽ chảy lên từ lòng đất mạnh hơn. Do khúc gỗ nặng hàng tấn, nên phải mấy chục người vừa bẩy, vừa kéo mới lôi được khúc gỗ nặng như cục chì khổng lồ ấy.

Một hiện tượng kỳ lạ đã xảy ra. Sáng hôm sau, mọi người ra giếng múc nước thì giật mình khi thấy giếng cạn đến đáy, không có tia nước nào cả.

Dân bản hoảng quá, liền khiêng khúc gỗ này thả xuống giếng. Kỳ lạ thay, khi khúc gỗ được thả xuống, nước lại phụt lên trong vắt.

http://a8.vietbao.vn/images/vn888/an...ng1/6/4/17.JPG

... thì "giếng thần" lúc nào cũng ăm ắp nước.

Một lần nữa, ông Beo nhớ như in, vào năm 1966, thanh niên trong bản lại khơi bùn đất, và vần khúc gỗ ra khỏi đáy giếng cho nước chảy mạnh, nhằm có nước mở rộng diện tích cấy lúa. Theo họ, vì khúc gỗ nằm trên tia nước, nên nó làm nước chảy lên chậm hơn. Và lại một lần nữa, nước không chảy lên giọt nào.

Lần gần đây nhất, được ông Bùi Trọng Tây, Chủ tịch xã Ngọc Lâu kể với tôi: Năm 2002, với sự hỗ trợ của UNICEF, thực hiện chương trình nước sạch phục vụ nhân dân các xã vùng sâu, vùng xa, bản Khộp được xây một giếng nước hoành tráng. Địa điểm xây giếng chỉ có thể thực hiện ở giếng cũ, bởi không còn nguồn nước nào khác.

Những cán bộ, công nhân xây giếng đã tiến hành nạo vét, kéo khúc gỗ quẳng lăn lóc ra bên cạnh, bất chấp lời can gián từ phía dân bản.

Sớm hôm sau, những người xây giếng đã kinh hãi khi thấy nước cạn sạch. Họ liền bơm nước vào giếng để thử, nhưng nước cứ dần ngấm xuống lòng đất. Không tìm được lý do, họ bỏ đi mất hút.

Lại một lần nữa, dân bản Khộp lại thả cây gỗ xuống có cả sự chứng kiến của các cán bộ xã, trong đó, có ông Chủ tịch xã Bùi Trọng Tây. Kỳ lạ thay, hàng trăm tia nước li ti lại phụt lên quanh khúc gỗ, dân bản tha hồ nước dùng.

Huyền thoại khúc gỗ

Cụ Bùi Văn Beo dẫn tôi ra giếng nước nhà cụ ngay dưới chân nhà sàn. Tôi nhìn xuống, thấy giếng sâu hoắm, tịnh không có giọt nước nào. Xem giếng nước những nhà bên cạnh cũng tuyệt đối không có nước, mặc dù chỗ đào giếng ở dưới sườn đồi, còn “giếng thần” của cả bản thì nằm ở sát mỏm đồi, tức là cao hơn rất nhiều.

Đứng trên thành giếng, tôi nhìn rõ khúc gỗ đen lộ một phần lên khỏi đáy bùn. Khúc gỗ không có gì đặc biệt cả, tuy nhiên, theo cụ Beo, nó cứng như thép, dao bổ vào quằn lưỡi.

http://vtc.vn/newsimage/original/vtc_294212_A5.JPGKhúc gỗ được cho là kỳ lạ nằm dưới đáy giếng đã mấy trăm năm nay.

Dưới làn nước trong vắt, tôi nhìn rõ hàng chục con cá, có con to nặng đến 2kg.

Tôi hỏi những người đang múc nước ở giếng rằng, sao không bắt cá về ăn, ai cũng lắc đầu.

Về khúc gỗ, theo cụ Beo, không ai biết nó có trong giếng từ khi nào, có trước hay sau giếng, nhưng tổ tiên mấy đời nhà cụ khẳng định nó có từ lâu lắm rồi, phải từ 300 đến 500 năm. Xưa kia, giếng được đắp đơn giản bằng một bờ đá, vết tích vẫn còn đó.

Theo người dân bản Khộp khúc gỗ trong giếng là của một cây Nhội khổng lồ. Tán lá của nó rộng che khuất cả bản Mường.

Ngày xưa trai tráng các bản mang dao cuốc lên đỉnh núi chặt ròng rã 3 tháng trời cây Nhội mới chịu đổ. Gốc nó ở bản Điện, nhưng ngọn đổ xuống tận bản Trôi. Một cành cây gãy xuống, rơi vào bản Khộp, tạo thành mó nước. Khúc gỗ dưới giếng bây giờ chính là một phần nhỏ cành cây đó.

http://vtc.vn/newsimage/original/vtc_294213_A6.JPGÔng Chủ tịch xã Bùi Trọng Tây khẳng định đã tận mắt giếng bản Khộp mất nước khi nhấc khúc gỗ lên.

Theo những cụ già trong bản, gỗ lim, gỗ nghiến, cứng, tốt như vậy, song ngâm dưới nước hàng trăm năm cũng phải mục, mủn, trong khi, khúc gỗ Nhội này, là loại gỗ không tốt lắm, mọc nhiều ở xã Ngọc Lâu và Ngọc Sơn lại bền như sắt, đá, nằm dưới bùn nước bao đời nay vẫn không thay hình đổi dạng.

Theo chủ tịch xã Bùi Trọng Tây, vì có giếng này mà bản Khộp trồng được lúa nước quanh năm, trong khi các bản khác chỉ trồng ngô, sắn, hoa màu và trông vào nước trời, vì xã Ngọc Lâu không có con suối nào cả. Nguồn nước thừa từ giếng chảy ra cánh đồng đủ tưới tiêu cho 16ha lúa nước.

Giữ rừng để giữ nước

Ngồi trong nhà sàn, mây ùa vào bậu cửa, nghe những cụ già bản Mường râu tóc bạc phơ kể chuyện kỳ lạ về “giếng thần”, như vì sao ở chỗ cao ráo, lại có nước quanh năm, có thể dễ dàng giải thích bằng khoa học. Nhưng chuyện về khúc gỗ thì còn phủ kín màn sương huyền bí.

Nhưng, dù khúc gỗ đó có huyền bí hay không, với 80 hộ dân bản Khộp, nó không quan trọng. Người bản Khộp chỉ cần đời này qua đời khác, nước cứ ngập giếng, cứ trong leo lẻo. Ở nơi khác, giếng này hết nước, còn có giếng khác, chứ ở bản Khộp mà mất nước, thì không biết họ sẽ sống thế nào.

Già trẻ, gái trai, luôn nhắc nhở nhau phải biết giữ nguồn nước trong sạch, không một ai dám xâm phạm đến khúc gỗ, đến “giếng thần”. Và thế là, đồng bào bản Khộp không một ai còn lên rừng chặt cây nữa.

Đặc biệt là cây Nhội, loài cây có trong truyền thuyết “giếng thần” cứ mọc khắp các cánh rừng, khắp các ngả đồi. Chủ tịch xã Bùi Trọng Tây bảo: “Nhội mọc nhiều lắm, đường kính của nó cứ 2-3m một cây, cây nào cây nấy đều vài trăm năm tuổi…”.

Vietbao (Theo: vtc.vn)

Bí ẩn "giếng thần" và những lời nguyền

Xung quanh 15 “giếng thần” thời Chăm Pa mới được phát hiện tại Hà Tĩnh, đã có không ít câu chuyện được người dân lưu truyền và đồn thổi. Thậm chí, nhiều người hiếu kỳ ở khắp nơi kéo về tìm hiểu thực hư. Đằng sau những “giếng thần” có điều gì bí ẩn?


http://i148.photobucket.com/albums/s...ong/gieng1.jpg

Những "giếng thần" này có nhiều điều bí ẩn

Hạn mấy cũng không cạn, chua phèn mấy vẫn ngọt

Một trong những bí ẩn mà cho đến giờ chưa có thể lý giải được, đó là tại sao hàng trăm năm qua, ở “giếng thần”, nguồn nước luôn trong xanh, rất ngọt. Dù độ sâu của giếng chỉ từ 2,5 đến 5m nhưng chưa một lần cạn?

Tất cả 15 giếng vừa phát hiện đều có một đặc điểm: Hầu hết các giếng đều nằm gần nguồn nước mặn nhưng nước luôn trong xanh, mát ngọt tự nhiên. Điều đáng nói là ở cạnh bên, giếng các hộ dân nhà nào cũng bị nhiễm phèn, nhiễm mặn.

Như giếng thời Chăm Pa ở làng Mai Lâm cách nguồn nước mặn chừng 50m. Giếng được ghép đá theo hình vuông, đường kính rộng 2,2m, phía dưới đáy được làm bằng khuông gỗ, bốn phía ghép bốn tấm gỗ cao 80cm…

Chỉ sâu khoảng 3m, dù có vào mùa đại hạn, cây cối khô héo, ao hồ sông suối, đồng ruộng nứt nẻ, giếng các hộ dân khô cạn, nhưng “giếng thần” Mai Lâm thì không bao giờ cạn kiệt.

Ông Lê Văn Trực (80 tuổi), ở làng Mai Lâm, người gần cả cuộc đời dùng nguồn nước từ giếng, kể: “Ngày trước, có nhiều lần làng tổ chức vét giếng nhưng chưa một lần nào múc được cạn hết nước. Tôi thấy bốn góc dưới giếng có các mạch nước chảy ra to lắm”.

Không thể lý giải nổi “giếng thần”

Điều kỳ lạ cho đến ngày hôm nay là những cư dân sống xung quanh “giếng thần” vẫn sử dụng nguồn nước phục vụ cuộc sống gia đình, vì nước ở giếng rất trong sạch. Phải chăng điều này thể hiện kỹ thuật chọn long mạch và sự am hiểu về luật phong thuỷ khi người Chăm Pa đào và xây dựng những giếng này?

http://i148.photobucket.com/albums/s...ong/gieng2.jpg
Những bậc cao niên trong làng vẫn không thể lý giải nổi sự kỳ bí của giếng.

Nhiều người luôn thắc mắc, tại sao nguồn nước ngầm của giếng lại nhiều và luôn trong xanh, mát ngọt? Cả những bậc cao niên trong làng và nhiều nhà nghiên cứu về khảo sát, đều không giải đáp nổi.

Cụ Đinh Xuân Noãn, ở thôn Tân Giang, xã Kỳ Trinh, Kỳ Anh, kể: "Từ đời ông nội cho đến cha tôi khi sinh ra đã có giếng rồi. Vừa qua, có mấy người ở xã đi xa làm ăn, có của ăn của để, về xin các bậc cao niên trong làng sửa lại giếng ở xóm Xuân Hà. Họ mời thầy cúng, nhà ngoại cảm về làm lễ, sửa lại rồi lập một cái bàn thờ ở bên giếng. Nay đã thành thói quen, vào những ngày rằm, mồng một, dân làng đều ra đó thắp hương để thờ “thần giếng”.

Lời nguyền từ “giếng thần”

Hiện nay, dù “giếng thần” không được sử dụng nhiều nhưng vẫn được cư dân nơi có đây luôn coi trọng và bảo vệ. Có rất nhiều chuyện kỳ bí liên quan đến “giếng thần”, như chuyện về lời nguyền: Nếu ai tắm giặt tại giếng hoặc đập phá sẽ gặp nạn. Đã có nhiều cái chết bí ẩn đã xảy ra tại giếng.

Cụ Hoàng Thị Lan (85 tuổi ), ở xóm Mai Lâm kể lại: "Ngày trước, bên giếng có một cây bàng to lắm nhưng nay đã chết rồi. Cây mọc tốt xanh tươi quanh năm, tán cây tỏa ra khắp giếng. Đến mùa cây bàng cho trái nhiều, bọn trẻ muốn ăn thường dùng sào chọc, không ai dám trèo lên cây.

Vào năm 1969, có một đứa bé ở làng trèo lên cây hái quả. Trèo đến đoạn giữa giếng rồi chổng mông xuống, bất ngờ ngã xuống giếng và chết tại chỗ. Tôi còn chứng kiến rất nhiều người bị tàn tật suốt đời vì dám… chổng mông xuống giếng”.

http://i148.photobucket.com/albums/s...ong/gieng3.jpg
Đã có nhiều cái chết xảy ra tại "giếng thần". Người làng lập bàn thờ và tôn sùng gọi bằng "thần giếng".

Khác với "giếng thần" ở Mai Lâm, giếng ở làng Bắc Vĩnh Quyền có tên là giếng Chòm. Cụ Nguyễn Hữu Ứng (83 tuổi), xóm Bắc Vĩnh Quyền, xã Cẩm Huy, huyện Cẩm Xuyên nhớ lại: "Vào năm 1936, có một ông cố thủ làng, người luôn chăm sóc giếng. Vào những ngày lễ, ông luôn đem đồ ra giếng cúng.

Giếng bị xuống cấp, ông cố thủ bỏ tiền ra cho dân làng tu sửa. Khi ông qua đời thì nước đang trong xanh, ngọt mát tự nhiên lại chuyển sang màu vàng, chua phèn. Sau khi thi hài cụ cố thủ được chôn cất xong thì nước tại giếng lại trong xanh như ban đầu".

Ở giếng Chòm cũng có nhiều điều bí ẩn. Các bậc cao niên vẫn nhớ rõ cái chết của một cô bé đi chăn bò. Năm đó, khi bò lại ăn lá ở bờ giếng, không hiểu vì lý do gì, cô bé rơi xuống giếng, chết ngay.

Cũng theo các cụ cao niên trong làng, “giếng thần” được làm bằng gỗ lim, gỗ trắc hoặc gỗ trầm gió, gỗ được ghép dưới giếng. Tuy nhiên, về cách tìm mạch nước, xây dựng… thì không ai hay. Để giải đáp được những bí ẩn bao đời nay của giếng Chòm, giếng ở Mai Lâm cũng như cả 15 giếng thần vừa được phát hiện tại Hà Tĩnh, rất cần đến sự vào cuộc của các nhà nghiên cứu chuyên ngành.

Ông Hồ Bách Khoa, Phó phòng di sản, Sở VHTH&DL nhiều năm nghiên cứu về giếng Chăm Pa tại Hà Tĩnh nhận định:

Những giếng Chăm Pa vừa phát hiện có niên đại xây dựng vào khoảng trước thế kỷ X. Các giếng đều hình vuông được ghép bằng đá cuội và đá phiến... Đến bây giờ, chúng tôi cũng chưa lý giải được tại sao giếng có mạch nước ngầm lớn như thế. Bên cạnh đó nước luôn trong xanh, mát ngọt tự nhiên và không bao giờ cạn. Đây là một điều bí ẩn cần phải nghiên cứu lâu dài mới lý giải được.

Hiện 15 giếng vừa phát hiện đều xây hình vuông, có một giếng đã sửa chữa lại hình tròn nhưng phía đáy vẫn hình vuông.

Ngoài ra, trong kỹ thuật xây dựng giếng Chăm Pa, có một thắc mắc chưa lý giải được là những tấm gỗ lát phía dưới làm bằng gỗ gì? Dù đã trải qua hàng ngàn năm ngâm dưới nước nhưng gỗ vẫn còn nguyên vẹn.